So với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các nước phương Tây, nghệ thuật ẩm thực Việt Nam rất phong phú và hài hòa. Việt Nam cũng có những nét khác biệt rất riêng so với nghệ thuật ẩm thực Nhật Bản hay nghệ thuật ẩm thực Trung Hoa. Bài viết dưới đây tổng hợp những phân tích của trường đầu bếp về nghệ thuật ẩm thực Việt Nam để bạn đọc tham khảo.
Nghệ thuật ẩm thực là gì?
Đầu tiên chúng ta cần hiểu định nghĩa về nghệ thuật ẩm thực. Nghệ thuật nấu ăn là kỹ năng chuẩn bị nguyên liệu, sơ chế thực phẩm, bày biện món ăn, trang trí và trình bày phù hợp. Sự khác biệt về địa lý đã tạo nên nghệ thuật ẩm thực rất độc đáo ở mỗi vùng trên thế giới. Hiểu nghệ thuật ẩm thực của một quốc gia là nền tảng để thành công trong việc học nấu ăn của quốc gia đó.
Tại sao nấu ăn là một nghệ thuật?
“Nấu ăn là một nghệ thuật, và người đầu bếp là một nghệ sĩ” Chắc hẳn chúng ta đã nghe câu nói rất nhiều, ý nghĩa của nó là làm đẹp cho nghề bếp. Tuy nhiên, nghệ thuật ẩm thực được đề cập ở đây mang một ý nghĩa sâu xa hơn. Ẩm thực của mỗi quốc gia luôn có những đặc điểm phù hợp với thể trạng con người, đời sống, khí hậu, nguồn thực phẩm và điều kiện tự nhiên của địa phương. Nói cách khác, nghệ thuật nấu ăn là việc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để chế biến thức ăn phù hợp cho con người sống trong khí hậu đó.
Ví dụ, những người du mục Mông Cổ cần rất nhiều thịt và rượu để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho cuộc sống du mục và nhiệt độ thấp. Đối với Hàn Quốc hay Nhật Bản, chất cay thường có trong các món ăn để xua đi cái lạnh. Đối với Việt Nam, nền ẩm thực chủ yếu là tinh bột và rau xanh, bên cạnh đó còn có nhiều món rau thanh mát để giải nhiệt… Trải qua hàng nghìn năm, các giá trị ẩm thực được truyền từ đời này sang đời khác, không ngừng được thế hệ mai sau phát huy để trở thành một cửa nghệ thuật ẩm thực. Nội dung bên trong là về đất nước, con người, khí hậu, thổ nhưỡng, lịch sử… Vậy nên phải khẳng định lại rằng “đầu bếp không hẳn là nghệ sĩ, nhưng nấu ăn là một nghệ thuật” là một điều không thể chối cãi.
Phong cách ăn uống của người Việt
Đối với bữa cơm gia đình Việt, phong cách ăn uống thường đáp ứng ba điểm sau:
– Đếm năm giác quan:
Hãy ăn bằng mắt trước: thức ăn có màu sắc hấp dẫn.
Ăn bằng mũi: mùi thức ăn, nước xốt, gia vị…
Cảm nhận món ăn qua cảm giác mềm, dai, giòn…
Ăn bằng tai: khi ăn sẽ phát ra âm thanh, như ăn bánh tráng, tôm chiên, đậu phộng…
Sau khi thưởng thức qua 4 giác quan trên, họ bắt đầu nếm và thưởng thức mùi vị của thức ăn.
– Khoa học:
Trong Đông y, mọi thực phẩm, gia vị đều có tính âm dương. Ví dụ, thức ăn mặn là dương và chua ngọt là âm. Khi làm nước mắm có vị mặn dương, thường được kết hợp với chanh chua để dưỡng âm và đường ngọt để dưỡng âm, cân bằng âm dương… tương tự như nhiều món kho, canh… rất được ưa chuộng trong ẩm thực Việt Nam.
Ngoài ra còn có khả năng hàn – chịu nhiệt. Canh bắp cải Hàn Quốc thường được đun với gừng cay và nóng. Ốc phải chấm với nước mắm gừng…
– Lịch sự:
Ngồi xuống và ăn bao nhiêu tùy thích, không ép bạn ăn thứ bạn không thích.
Những nguyên tắc của nghệ thuật nấu ăn Việt Nam
Cho đến nay, có rất ít nghiên cứu được thực hiện về các nguyên tắc của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam. Khóa học nấu ăn món Việt hiện nay luôn chú trọng đến nguyên tắc ngũ quan, đa vị, cân bằng âm dương, thanh nhiệt và hài hòa trong các món ăn. Y học phương đông. Đó là lý do hôm nay chúng tôi Nấu ăn trung cấp có thể tóm tắt chúng trong 3 nguyên tắc chính sau:
Đầu tiên là năm giác quan
Năm giác quan của con người bao gồm: thị giác, thính giác, vị giác, khứu giác và xúc giác. Nghệ thuật chế biến ẩm thực Việt Nam từ xưa đến nay luôn hướng đến việc thỏa mãn mọi giác quan của con người. Cụ thể:
Món ăn phải được trình bày đa dạng về màu sắc nhưng hài hòa, gây hứng thú và hấp dẫn thị giác cho thực khách;
Món ăn này khi chế biến phải dậy mùi thơm rồi mới bày ra đĩa.
Đặc sản thường là sự kết hợp giữa mềm, dai và giòn.
Nhiều món ăn kết hợp với đậu phộng, mắm tôm, bánh tráng… giòn tan ăn mới lạ.
Mùi vị của món ăn này phải được nêm vừa miệng, không quá mặn, quá ngọt hay quá chua.
Thứ hai, món ăn có nhiều hương vị
Hương vị món ăn Việt Nam không phải là của riêng một món ăn nào mà là sự hòa trộn của nhiều hương vị. Từng miếng thịt được ăn kèm với rau sống, bánh cuốn và các món thập cẩm, mang đến cho thực khách nhiều hương vị khác nhau nhưng vẫn hài hòa tuyệt đối, không hương vị nào lấn át món nào.
Thứ ba là nấu ăn, điều hàn-nhiệt theo phương pháp cân bằng âm dương trong đông y.
Vì vậy, khi dạy nấu ăn theo nghệ thuật Việt Nam, người thầy không chỉ truyền đạt kỹ thuật chế biến, phương pháp nấu nướng mà quan trọng nhất là kiến thức, kinh nghiệm và nguyên lý đông y.
Đây là những điều cơ bản nhất trong nghệ thuật nấu ăn của người Việt. Để làm rõ, một số nét cơ bản về nghệ thuật ẩm thực Việt Nam với nghệ thuật ẩm thực Trung Hoa và Nhật Bản được trình bày và so sánh dưới đây.
Nghệ thuật nấu ăn Trung Hoa
Trung Quốc là một đất nước rộng lớn và nghệ thuật nấu nướng cũng mang tính khu vực. Cụ thể, nghệ thuật nấu ăn của Trung Quốc được chia thành 8 vùng: Sơn Đông, Quảng Đông, Hồ Nam, Phúc Kiến, Chiết Giang, Giang Tô, An Huy, Tứ Xuyên…
Nghệ thuật nấu nướng Sơn Đông đặc trưng bởi hương vị món ăn đậm đà, chiên, nướng, hấp… màu sắc tươi tắn, bắt mắt. Đặc biệt ở Sơn Đông, rất nhiều hành lá và tỏi thường được sử dụng trong các món ăn, đặc biệt là các món hải sản.
Nghệ thuật ẩm thực Quảng Đông có ảnh hưởng lớn đến Việt Nam, các món ăn đảm bảo 4 nguyên tắc: non mà không sống, tươi mà không sống, béo mà không ngấy, thanh mà không nhạt.
Ẩm thực Hồ Nam chú ý đến cay, cay, chua, cay và tươi. Trong các món ăn thường sử dụng thêm ớt, tỏi, hẹ và các loại nước sốt để tăng hương vị cho món ăn.
Ẩm thực Phúc Kiến chủ yếu là chua ngọt, hơi mặn, hải sản tươi ngon bổ dưỡng, các món ngon từ núi và biển.
Ẩm thực Chiết Giang chú trọng đến độ tươi, mềm, nhẹ và thơm. Hương vị ẩm thực Chiết Giang tươi ngon, thanh đạm, đơn giản mà không nhàm chán.
Nghệ thuật ẩm thực của Giang Tô chú trọng đến kỹ năng dùng dao, món ăn tinh tế, vị nhạt, rau hấp và hầm, ít thời gian, ít nước tương, ưa thích thêm đường và giấm, chua ngọt.
Ẩm thực An Huy nổi tiếng với thịt thú săn và dược liệu, chủ yếu là tươi, ngon và dễ chịu.
Ẩm thực Tứ Xuyên chú ý đến màu sắc, hương thơm, vị cay, cay, ngọt, mặn, chua, đắng, thơm và các vị khác, được kết hợp khéo léo và thay đổi linh hoạt.
Có thể thấy nghệ thuật ẩm thực của Trung Quốc rất phong phú và đa dạng do có diện tích địa lý rộng lớn. Các món ăn chú trọng đến sự kết hợp của hương vị, kết hợp với cách bài trí nổi bật và tính nghệ thuật cao đã tạo nên đặc sản ẩm thực 4.000 năm tuổi này.
>>>Xem thêm: Lớp học nấu món Hoa
Nghệ thuật ẩm thực Nhật Bản
Nghệ thuật nấu ăn của Nhật Bản được đặc trưng bởi sự cân bằng nhất định:
Mỗi bữa ăn nên có đủ 5 màu: vàng, trắng, đỏ, xanh, đen để đảm bảo dinh dưỡng.
Ngũ vị chua, cay, đắng, mặn, ngọt cần được kết hợp hài hòa để kích thích vị giác và cảm giác thèm ăn.
5 phương pháp nấu: bao gồm: hầm, quay, hấp, chiên, luộc,…
Trong quá trình thưởng thức món ăn ngon, phải kích thích năm giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác, xúc giác, vị giác…
5 quy tắc thưởng thức đồ ăn:
- Luôn biết ơn những người tạo ra và làm ra thức ăn.
- Một việc tốt xứng đáng nhận được thức ăn của nó.
- Bình tĩnh vào bàn.
- Thức ăn nuôi dưỡng tâm trí cũng như cơ thể.
- Hãy hạnh phúc.
>>>Xem thêm: Khóa học nấu món Nhật
Không khó để thấy rằng Nhật Bản có những quy định rất khắt khe về chế độ ăn uống. Điều này đã tạo ra nhiều món ăn cân bằng dinh dưỡng giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe của người Nhật.
Dù cùng thuộc châu Á nhưng Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản hay Hàn Quốc… đều có nghệ thuật ẩm thực rất khác nhau. Nếu có nhu cầu và mong muốn, bạn có thể đăng ký các lớp học nấu ăn. Tùy thuộc vào mức độ phức tạp của kỹ thuật chế biến, các lớp nấu ăn có thể khác nhau.
Trên đây là kiến thức nghệ thuật nấu ăn của Việt Nam và một số nước khác. Hi vọng Học Nấu Ăn đã cung cấp cho độc giả những thông tin cần thiết về nghệ thuật ẩm thực nói chung. Chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp để tiếp tục hoàn thiện bài viết này.
